Urząd Gminy Szczurowa -

2011-06-17

Aktualności / Uście Solne. Z kart historii...

W tym roku Uście Solne obchodzi swoje 650-lecie. W związku z obchodami miasta Kazimierza Wielkiego prezentujemy krótki życiorys zasłużonego syna Uściańskiej ziemi opracowany przez Aleksandra Rataja.

JAN RATAJ PS. „BIEGŁY” - krótki życiorys

Urodził się 20 grudnia 1889 roku w Uściu Solnym jako drugie z dzieci w rodzinie. Syn Pawła i Katarzyny Marszyckiej. Jego siostra Karolina była starsza o dwa lata. Na przełomie XIX i XX wieku rodzice sprzedają dom i cała rodzina przeprowadza się do Bochni. Dom ten, w którym póĽniejszy senator przyszedł na świat, jeszcze do początku lat osiemdziesiątych znajdował się na północnej pierzei rynku w Uściu Solnym. Został rozebrany w roku 1982 i dzisiaj na tej posesji jest niedawno wybudowany inny dom mieszkalny.

Po ukończeniu szkoły powszechnej przyszły senator uczęszczał do gimnazjum im. króla Kazimierza Wielkiego w Bochni, a egzamin dojrzałości zdawał w Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. Od 1911 roku służył w Związku Strzeleckim. Maturę zdał 28 czerwca 1912 roku. W tym samym roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W roku 1914 znalazł się w 1 pułku piechoty Legionów Polskich. Z dniem 12 listopada 1914 mianowany podporucznikiem piechoty.

Od 28 lutego 1915 r. dowodził III plutonem 4 kompanii III baonu. W czerwcu tegoż roku mając problemy ze zdrowiem leczył się w szpitalu twierdzy nr 9 w Krakowie. Następnie przydzielony do 5 pułku piechoty Legionów Polskich, wiosną 1917 r. służył w komendzie placu LP w Wiedniu. Od 6 kwietnia do 4 czerwca tego roku stał na czele Powiatowego Urzędu Zaciągu w Nieszawie. W następstwie kryzysu przysięgowego 16 lipca 1917 roku zwolniony z Legionów. Równocześnie był studentem zwyczajnym Wydziału Prawa UJ w latach 1912/1913 – 1913/1914, 1916/1917; i uzyskał absolutorium 11 grudnia 1917 roku, następnie podjął studia doktoranckie na tejże uczelni.

Na podstawie rozporządzenia Ministerstwa Wyznań i Oświaty z 18 II 1916 roku oraz upoważnienia Rady Wydziału, dziekan Wydziału Prawa dnia 26 XI 1917 zaliczył czas służby wojskowej do okresu studiów. Do 15 maja 1918 roku służył w Legionach Polskich a następnie w Polskiej Organizacji Wojskowej. Od 1 listopada tego roku w Wojsku Polskim.

Od stycznia 1919 r. jako porucznik Wojska Polskiego. Przydzielony do żandarmerii, służył w 2 dyonie (1921r.) Zweryfikowany jako major żandarmerii z 1 czerwca 1919 r. był zastępcą dowódcy 5 dyonu (skrót od dywizjonu) żandarmerii do kwietnia 1925, obejmujący również placówkę żandarmerii w Bochni.

Dnia 6 września 1919 zawarł ślub z Janiną z domu Kliks w Grodnie, gdzie zamieszkiwał wówczas pod adresem ul. Dzielna 10. Grodno znajdowało się wówczas w granicach województwa Białostockiego. W roku 1923 uchwałą Wydziału Prawa uzyskał tytuł doktora praw na UJ. W roku 1928 pozostawał w kadrze oficerów piechoty. Odznaczony Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych.

Przed 1932 r. przeniesiony w stan spoczynku ze starszeństwem. Zajął się dalszą praktyką adwokacką, którą prowadził już od 1919 r. Był także radcą prawnym wydziału powiatowego w Grodnie. W roku 1938 w dniu 13 listopada miały miejsce wybory do V kadencji Senatu II Rzeczpospolitej, w których to dr Jan Rataj nadal zamieszkując w Grodnie, kandydował w Okręgu Białystok z listy Zjednoczenia Narodowego i uzyskał mandat senatora z tego okręgu.

Przed 1939 rokiem, odwiedzał rodzinne strony i dom w którym przyszedł na świat w Uściu Solnym. Spotykał się także z bliższą i dalszą rodziną tu zamieszkałą. Przybywał do Uścia własnym samochodem osobowym. W 1939 r. zmobilizowany walczył w 71 pułku piechoty z Zambrowa w stopniu majora. Pułk ten pomimo liczebnej i technicznej przewagi najeĽdĽcy, dzielnie i bohatersko bronił powierzonego mu do obrony odcinka frontu. Jednak w wyniku ciężkich strat wynoszących ponad 50 procent stanu osobowego, a w kadrze oficerskiej dochodzącego nawet do 70 procent, 19 września wycofał się na Litwę. Tam też został internowany. Po zajęciu Litwy przez Sowietów 13 czerwca 1940 wywieziony do obozu w Kozielsku, a stamtąd do Griazowca. Po podpisaniu umowy Sikorski-Majski 3 września tego roku został uwolniony.

Wstąpił do Armii Polskiej w ZSRR. Następnie poprzez Persję, Irak, Ziemię Świętą, Egipt, Francję trafił do Wielkiej Brytanii. Po wojnie osiedlił się w Glasgow pod adresem: Glasgow G.3 – Glade 259 Renfrew Street. W roku 1957 powraca do Polski i po krótkim pobycie w Tczewie, zamieszkuje w Bochni przy ul. Proszowskiej 8/2, w mieszkaniu zajmowanym przez swoją siostrę Karolinę. Zmarł dnia 31 paĽdziernika 1959 roku. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Orackiej w Bochni w kwaterze 15. Szczególną uwagę zwraca inskrypcja umieszczona jako epitafium na tablicy nagrobku senatora.